Οι Αμερικάνοι τότε και σήμερα

Οι ΗΠΑ ήταν από τις τελευταίες χώρες που αναγνώρισαν την ελευθερία της Ελλάδος. Η πολιτική τους, όπως ακριβώς συμβαίνει και σήμερα, σε όλη τη διάρκεια του αγώνα ήταν φιλοτουρκική. Διατηρούσαν άριστες σχέσεις με την Οθωμανική Αυτοκρατορία και επεδίωκαν μανιωδώς τη σύναψη εμπορικών σχέσεων μαζί της, για να ανταγωνισθούν τις Ευρωπαϊκές δυνάμεις. Από το 1804 είχαν θέσει υπό τον έλεγχό τους το εμπόριο του οπίου στην Τουρκία, μία από τις μεγαλύτερες τότε χώρες παραγωγούς οπίου. Το όπίο το μετέφεραν οι Αμερικάνοι μέσω του Γιβραλτάρ στην τεράστια αγορά της Κίνας και θησαύριζαν. Η μεταφορά του γινόταν μυστικά, ενώ οι Τούρκοι πίστευαν ότι τα φορτία των πλοίων προορίζονταν για την Αμερική. Επιζητούσαν να επιτύχουν και αυτοί το ειδικό καθεστώς των διομολογήσεων, που ίσχυε για τους Ευρωπαίους, ώστε να επεκτείνουν τις αγορές και την πώληση του οπίου προς τις χώρες της Βαλτικής και της Ρωσίας. Μόλις το 1830 κατάφεραν να συνάψουν τέτοια συμφωνία και –ακούστε το καταπληκτικό- με αντάλλαγμα την χωρίς κανέναν περιορισμό αγορά από τις ΗΠΑ πολεμικών σκαφών. Κατά τη διάρκεια του ελληνικού αγώνα, η αμερικάνικη κυβέρνηση, εν όψει των παραπάνω οικονομικών στόχων της, απέφυγε να χαρακτηρίσει τους Έλληνες ως εμπόλεμους, με ότι αυτό συνεπάγεται. Για την κυβέρνηση της Αμερικής οι ξεσηκωμένοι για την ελευθερία Έλληνες ήσαν τρομοκράτες όχι επαναστάτες. Κατά τον δικό τους όμως πόλεμο ανεξαρτησίας κατά των Άγγλων είχαν ζητήσει από όλους τους Ευρωπαίους, να αναγνωρισθούν ως επαναστάτες, όχι τρομοκράτες. Πρόταση φιλελλήνων βουλευτών στην Αμερική να εκδοθεί ένα απλό ψήφισμα προς τον αγωνιζόμενο ελληνικό λαό, απερρίφθει μετ’ επαίνων από το Κογκρέσο. Με την άνοδο, το 1824, στην προεδρία του μέχρι τότε υπουργού εξωτερικών Adams εγκαινιάζεται μία πολιτική ωμού ρεαλισμού. Τον νέο πρόεδρο δεν τον ενδιαφέρουν οι διάφορες διακηρύξεις για ελευθερία, ανθρώπινα δικαιώματα κλ��, ούτε τα όντως φιλελληνικά αισθήματα της αμερικάνικης κοινής γνώμης, αλλά προτεραιότητα για την αμερικάνικη πολιτική έχουν τα οικονομικά τους συμφέροντα και μόνο, απαράλλακτα, όπως και σήμερα! Για να καταλάβει κανείς το πόσο κυνικοί ήσαν οι πολιτικοί τους, αρκεί να σημειώσω, ότι ο βουλευτής τη θέση του υπουργού των Εξωτερικών, όταν ο Άνταμς έγινε πρόεδρος, ενώ ως βουλευτής υποστήριζε με πάθος τα ελληνικά δίκαια, όταν έγινε υπουργός Εξωτερικών, έκανε στροφή 180 μοιρών και ξέχασε τι υποστήριζε μέχρι πρότινος. Οι Αμερικάνοι στην κυριολεξία ικετεύουν, παρακαλούν και εξευτελίζονται για να επιτύχουν την περιβόητη συμφωνία των διομολογήσεων, μία συνθήκη φιλίας και εμπορίας με τους Τούρκους. Την εντολή για τις σχετικές βολιδοσκοπήσεις – η επίσημη Τουρκία τους αγνοεί, ούτε καταδέχεται να συζητήσει με τους Αμερικάνους- έχει λάβει ο ναύαρχος της αμερικάνικης ναυτικής μοίρας στο Αιγαίο Rodgers, ο οποίος προσπαθεί να έρθει σε επαφή με τον Καπουδάν Πασά, τον αρχιναύαρχο του οθωμανικού στόλου. Ήταν ένα είδος μυστικής διπλωματίας. Θα συναντούσε ο Αμερικάνος τον Τούρκος στόλαρχο, δήθεν εθιμοτυπικά, συναδελφικά να πιούν τάχατες μία ρακή πάνω στη ναυαρχίδα και να μιλήσουν για καράβια και για την θάλασσα, ενώ η πραγματικότητα ήταν να προσπαθήσει ο Αμερικάνος να πληροφορηθεί ποιες ήταν οι προθέσεις του Τούρκου αξιωματικού, τον οποίον οι φήμες έφεραν ότι σύντομα θα γινόταν Μεγάλος Βεζίρης της Υψηλής Πύλης. Οι Έλληνες από την πλευρά τους βλέποντας τον αμερικάνικο στόλο – ο 6^ος στόλος της εποχής- να κόβει βόλτες στα νερά του Αιγαίου πίστευαν αφελώς ότι οι Αμερικάνοι ήρθαν να βοηθήσουν την δικιά τους επανάσταση. Που να ξέρουν οι δύσμοιροι ότι το αμερικάνικο ναυτικό προσπαθούσε εναγωνίως να έλθει σε επαφή, με τον Τούρκο ναύαρχο, ο οποίος βέβαια το είχε πάρει είδηση, αλλά στην κυριολεξία τους σνόμπαρε και τους απέφευγε. Σε αυτό το σημείο αναξιοπρέπειας είχαν πέσει οι Αμερικάνοι. Αφού στάθηκε αδύνατον να γίνει η συνάντηση αυτή, ο Αμερικάνος ναύαρχος έστειλε γράμμα στον Καπουδάν Πασά (μέσω του Αμερικανού πρόξενου στη Σμύρνη, που ειρήσθω, ήταν ο διακινητής της αγοράς και της μεταφοράς οπίου στην Κίνα), ζητώντας του να διαμεσολαβήσει στον Σουλτάνο, για τη σύναψη αυτής της συμφωνίας φιλίας και εμπορίου, δηλαδή στην ουσία να επιτρέψουν οι Τούρκοι στα αμερικάνικα πλοία να περνούν τα Στενά, όπως γινόταν με τα εμπορικά καράβια της Αγγλίας και της Γαλλίας, για να μπορέσουν οι Αμερικάνοι να επεκτείνουν τις εμπορικές τους συναλλαγές με την απέραντη αγορά της Ρωσίας και της Τουρκίας και να πουλήσουν μαζί με το όποιο και τα αμερικάνικα βιομηχανικά προϊόντα. Κάθε τυχόν ομοιότητα με τα σήμερον κρατούντα, οφείλεται σε τυχαία και μόνο σύμπτωση! Δεν παραλείπει βέβαια ο Αμερικάνος ναύαρχος, στο τέλος της επιστολής του να σημειώσει προς τον Τούρκο συνάδελφό του:<< Αν πετύχετε ευνοϊκή απάντηση προς την Κυβέρνησή μου, μπορείτε να είσαστε βέβαιος ότι θα λάβετε επαρκείς αποδείξεις των υποχρεώσεών της>> Αφού δεν μπορούσε να βομβαρδίσει την Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη κατέφυγε στο μπαξίσι. Όχι παίζουμε. Για να αναλογιστείτε τι προμήθειες πληρώνουν σήμερα οι Αμερικάνοι για να αγοράσουν τα θύματά τους το πολεμικό υλικό που τους πουλάνε; Παντού και Πάντοτε οι ίδιοι Αμερικάνοι. Επιστολές, υποσχέσεις, διαβήματα και παρακλήσεις δεν έπιασαν τόπο. Ένα χρόνο περίμενε άπρακτος ο ναύαρχος της Αμερικής στο Αιγαίο. Εν τω μεταξύ περιμένοντας δε έχανε και τον καιρό του. Μάζεψε από την Αττική ένα μεγάλο αριθμό αγαλμάτων. Στη Μήλο πάλι τα πληρώματά του έκαναν κανονικές ανασκαφές, άνοιγαν αρχαίους τάφους και αφαιρούσαν ο,τι έβρισκαν. Τέλος, μετά από 9 μήνες εξευτελιστικής αναμονής ευαρεστείτε ο Καπουδάν Πασάς να επισκεφτεί την αμερικάνικη ναυαρχίδα. Η υποδοχή του Τούρκου ξεσήκωσε σάλο στις Ηνωμένες Πολιτείες όταν μαθεύτηκε. Όλες σχεδόν οι αμερικανικές εφημερίδες καυτηρίαζαν τη δουλοπρεπή συμπεριφορά της ναυτικής μοίρας απέναντι στον Καπουδάν Πασά και στο τουρκικό στόλο. Στιγμάτιζαν τον Αμερικάνο Ναύαρχο και τους αξιωματικούς του για την υποταγή τους στους Τούρκους. Η εφημερίδα Statesman της Νέας Υόρκης έγραφε: <<Ήταν ανεπίτρεπτο να κηλιδωθεί η αμερικανική σημαία. Ο ναύαρχος εξευτέλισε τους αξιωματικούς του μεταβάλλοντάς τους σε υπηρέτες του Καπουδάν Πασά. Φαίνεται πως οι αξιωματικοί του αμερικανικού στόλου νόμιζαν πως ήταν μεγάλη τιμή για αυτούς να υποδεχθούν στο κατάστρωμα τον βάρβαρο ναύαρχο μίας βάρβαρης χώρας και κολακεύθηκαν, γιατί κάθισαν στα σκαμνιά λες και ήταν ραφτάδες και κάπνιζαν το τσιμπούκι τους και έπιναν τον καφέ τους μαζί με τους μακελλάρηδες της Χίου και του Μεσολογγίου, τριγυρισμένοι από ένα τσούρμο από Τούρκους, Αιγύπτιους, Φράγκους, Ευρωπαίους, Αρμένηδες και Αραπάδες>> Δεν ήξερε η αφελής αμερικανική κοινή γνώμη – όπως και σήμερα- ότι όλα αυτά γίνονταν με τις ευλογίας της κυβέρνησής τους και ότι η πολιτική της ήταν άκρως φιλοτουρκική. Η συνάντηση έγινε στις 6 Ιουνίου 1826. Πρώτα επισκέφτηκαν οι Αμερικάνοι την τούρκικη ναυαρχίδα και μετά ανέβηκε ο Τούρκος στόλαρχος στην αμερικάνικη. Η υποδοχή του ήταν λαμπρή, αλλά γελοιοποιούσε τη χώρα τους. Τον υποδέχθηκαν με 21 κανονιοβολισμούς ντυμένο όλο το πλήρωμα στα άσπρα. Μετά την αναχώρησή του η αμερικάνικη μοίρα πέρασε ανάμεσα από τον τουρκικό στόλο. Τα αμερικάνικα πληρώματα, με τις επίσημες στολές, παρατεταγμένα στο κατάστρωμα ζητωκραύγαζαν τον πασά, ενώ η μπάντα έπαιζε τον εθνικό ύμνο της Αμερικής. Ξεφτίλα!


Από το βιβλίο του Θεόδωρου Δημοσθ. ΠαναγόπουλουΤα Ψιλά Γράμματα της Ιστορίας.