Ο πόλεμος των ΗΠΑ, επί Τόμας Τζέφερσον, εναντίον του…Καραμανλή!

H “Μπαρμπαριά” σε στίχους λαϊκών τραγουδιών αναφέρεται σε παράκτιες χώρες της Αφρικής στα πέριξ της Μεσσογείου. Έτσι αυτές οι θαλάσιες περιοχές ενίοτε υπό την κυριαρχία των Οθωμανών ήταν γνωστές για τους “κουρσάρους” τους καθώς η λέξη αυτή σε αντίθεση με το “πειρατής” σήμαινε τον θαλασσινό επιδρομέα ή ληστή που όμως είχε την υποστήριξη κάποιου μπέη ή πασά αν όχι του σουλτάνου. Επίσημα, ο κουρσάρος φύλαγε περάσματα και επέβαλε δασμούς. Στην πραγματικότητα, ο ρόλος του έφτανε και μέχρι εμπόριο σκλάβων, μόνο που σε αντίθεση με τις τότε νότιες πολιτείες των ΗΠΑ, εμπορεύονταν λευκούς και όχι μαύρους δούλους. Πηγή για αυτό το είδος εμπορεύματος ήταν τα πλοία των δυτικών και κυρίως τα αγγλικά, που έπεφταν στα χέρια τους καθώς και αποστολές αμερικανικών επιχειρήσεων, όταν πια οι ΗΠΑ ανακήρυξαν την ανεξαρτησία τους. Ήταν τόσο τρομερή η δύναμή τους που αρχικά στον προϋπολογισμό τους οι πρώτοι πρόεδροι της χώρας υπολόγιζαν πως ένα 10% των φόρ��ν θα πήγαινε στα χέρια των Οθωμανών για να μην καταλήγουν πληρώματά τους στα σκλαβοπάζαρα της Αφρικής.
Στα 1801 όμως, ο Τόμας Τζέφερσον, τότε πρόεδρος των ΗΠΑ βρέθηκε μπροστά σ’ ένα δίλλημα: Ο Πασάς της Τρίπολης της σημερινής Λιβύης απαίτησε το υπέρογκο για την εποχή ποσό των $225.000 για ασφαλές πέρασμα από τις ακτές του. Ο Τζέφερσον δεν δέχτηκε και ο Πασάς διορισμένος από τον Σουλτάνο κήρυξε πόλεμο στην Αμερική.
Η ιστορική έκπληξη ήταν το όνομα του Πασά της Τρίπολης. Επρόκειτο για τον Γιουσούφ Καραμανλή, ο οποίος είχε πάρει το αξίωμα μετά από πραξικόπημα εναντίον του αδελφού του, Χαμετ Καραμανλή. Η εξήγηση για το επώνυμο των δυο αυτών Οθωμανών της Λιβύης ήταν η τουρκική καταγωγή τους, καθώς προέρχονταν από την ευρύτερη περιοχή του Ικονίου της Μικράς Ασίας. Οι Καραμανλήδες, ή Καραμάνλιδες Τούρκοι, αποτελούν ομάδα που φαίνεται να έχει ρίζες από το αρχαίο Αζερμπαϊζάν.
Τελικά ο πόλεμος δεν βγήκε σε καλό για τους Καραμανλήδες της Λιβύης. Αν και οι Οθωμανοί είχαν μια αρχική επιτυχία καίγοντας την φρεγάτα “Φιλαδέλφεια” των ΗΠΑ, σύντομα οι Αμερικάνοι αντεπιτέθηκαν και υποχρέωσαν τον Καραμανλή να υπογράψει ειρήνη.
Πλην όμως, λίγα χρόνια αργότερα, λόγω των Ναπολεοντικών πολέμων, οι κουρσάροι ανάπτυξαν πάλι δράση. Οι ΗΠΑ έκαναν δεύτερη επιδρομή που έμεινε με την προσωνυμία “Δεύτερος Πόλεμος της Μπαρμπαριάς”. ‘Ενα από τα πολεμικά πλοία τους μάλιστα, ονομαζόταν “Μακεδονία”, επειδή -και σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία- στο αμερικάνικο ναυτικό είχαν καταταγεί και ‘Έλληνες ναύτες! Οι πόλεμοι της Μπαρμπαριάς έληξαν στα 1815 και φαίνεται ότι δημιούργησαν εντυπώσεις, που στην επανάσταση του 1821 θα εξελιχτούν σε φιλελληνική δράση Αμερικανών στις ΗΠΑ.
Ο Γιουσούφ Καραμανλής, που θεωρείται ο πιο σημαντικός Καραμανλη-πασάς θα παραιτηθεί από το αξίωμα του στα 1832 για χάρη του γιού του Αλί, αλλά καθώς η οικονομική δραστηριότητα της Τρίπολης είχε πια περιοριστεί λόγω της συρίκνωσης της δουλείας, ο Σουλτάνος σύντομα θα παύσει τον Αλί από τα αξιώματα.
Για μερικούς αυτές οι δύο επιδρομές των ΗΠΑ θεωρούνται και ο πρώτος πόλεμος εναντίον του Ισλαμ, ενώ για άλλους οι συμμαχικές επιθέσεις του 2011 στην Λιβύη θεωρούνται ως ο Τρίτος Πόλεμος της Μπαρμπαριάς. Μάλλον οι μεσαιωνικές σταυροφορίες δεν έχουν τελειωμό… (Mίτς Φατούρος, 24 Απρ.’15)