Στο φως οι Σφίγγες έπειτα από 2.300 χρόνια

Οι δύο αντωπές (αντικριστές)Σφίγγες δείχνουν πλέον ολόκληρα τα καμαρωτά μαρμάρινα σώματά τους στον τάφο της Αμφίπολης έπειτα από 2.300 χρόνια, προκαλώντας τον παγκόσμιο θαυμασμό. Με την αφαίρεση, μέχρι στιγμής, των έντεκα λίθων από τον τοίχο σφράγισης, τίποτα δεν εμποδίζει την ολοκληρωμένη θέασή τους.
Το ύψος των αγαλμάτων είναι 1.45 μ. ενώ
οι κεφαλές, που μέχρι στιγμής δεν έχουν εντοπιστεί, θα πρέπει να έφταναν περίπου τους 30 πόντους. Στους κορμούς τους, που είναι δουλεμένοι με ψιλό ντισιλίδικο (ειδικό εργαλείο κατεργασίας μαρμάρου), αποτυπώνεται η πλαστικότητα και η λεπτοδουλειά των γλυπτών της τελευταίας εικοσιπενταετίας του 4ου π.Χ. αιώνα, όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Πολιτισμού.


Στο ίδιο εργαστήριο
Κατά τη διάρκεια των εργασιών όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού, βρέθηκαν τμήματα των πτερών των Σφιγγών -που ήταν ένθετα στους κορμούς- και τα οποία επιτρέπουν την πλήρη αποκατάστασή τους. Βρέθηκε, επίσης, τμήμα από τη ράχη του αγάλματος του Λέοντος της Αμφίπολης. Σφίγγες και Λέων φαίνεται να προέρχονται από το ίδιο εργαστήριο.

Το υπουργείο ανακοινώνει επίσης πως με την αφαίρεση των χωμάτων εμφανίστηκε μικρό τμήμα της ανωδομής του μνημείου, που φέρει ίχνη κόκκινου και μπλε χρώματος, σε δύο αποχρώσεις αντίστοιχα.

Οι εργασίες συνεχίζονται στη στάθμη του εσωρραχίου της θόλου, με τη στερέωση και στήριξη των λίθων της καμάρας, καθώς και την αφαίρεση των χωμάτων. Η εμφάνιση χρωμάτων ίσως δείχνει ότι οι ανασκαφείς βρίσκονται μπροστά στην πρόσοψη του τάφου, καθώς εκείνη ήταν επιχρισμένη σε όλες τις εποχές των μακεδονικών τάφων.

Σύμφωνα με την αρχαιολόγο Αντουανέττα Καλλέγια, «ο τύπος του μακεδονικού τάφου εμφανίζεται ξαφνικά στη Μακεδονία κατά τη διάρκεια του 4ου αιώνα» και δεν φαίνεται να έχει πρόδρομο τύπο στον ελλαδικό χώρο. Η εμφάνιση αυτών των επιβλητικών μνημείων την εποχή αυτή συμπίπτει χρονικά με την οικονομική άνοδο του βασιλείου της Μακεδονίας.

Οι προσόψεις των πρώιμων τάφων ήταν απλές και σχεδόν ακόσμητες και ανάλογο παράδειγμα αποτελεί ο τάφος «της Ευρυδίκης» στις Αιγές. Σταδιακά, η πρόσοψη άρχισε να κοσμείται με ανάγλυφα αρχιτεκτονικά μέλη, που είχαν καθαρά διακοσμητική αξία και επιχρίονταν με γυψοκονίαμα, για να δίνουν την εντύπωση μαρμαροκατασκευής.

«Ακολούθησε η επίθεση χρωμάτων (κόκκινου, κυανού, πράσινου και λευκού), που χάριζαν στο μνημείο μια εντυπωσιακή όψη, έστω και αν η είσοδος αυτή δεν προοριζόταν για το θεαθήναι» αναφέρει η κ. Καλλέγια. «Η απόληξη της πρόσοψης συχνά κοσμήθηκε με ζωφόρο που έφερε ζωγραφικό διάκοσμο, μοναδικά έργα τέχνης της μεγάλης ζωγραφικής του 4ου αιώνα π.Χ.: το βασιλικό κυνήγι στον Τάφο ΙΙ της Μεγάλης Τούμπας, μάχη Ελλήνων-Περσών και σκηνές κενταυρομαχίας στον τάφο «της Κρίσεως» στα Λευκάδια, σκηνή κρίσεως νεκρού στον τάφο «των στρατιωτών» από το αγρόκτημα Μπέλλα στη Βεργίνα κ.ο.κ.»

Οι προσόψεις ήταν δωρικού ή ιωνικού ρυθμού και τη διακόσμησή τους αποτελούσαν επίσης κοσμοφόροι με φυτικά μοτίβα. Πολλές φορές, υπήρχε γραπτός διάκοσμος και στους εσωτερικούς τοίχους: αρματοδρομίες, σκηνές μάχης, έντονα κινημένες μορφές, καθώς και φυτικά μοτίβα και άψυχα αντικείμενα.

Η πρόσοψη
Η κ. Καλλέγια τονίζει ότι λίγοι είναι οι τάφοι που είχαν πρόσοψη αετωματική, όπως ο κομψός τάφος «του Ρωμαίου», που θυμίζει αρχαίο ναό. «Ουσιαστικό στοιχείο της πρόσοψης είναι η θύρα που υπάρχει και στους δύο θαλάμους, σαν για να θυμίζει ότι ο νεκρός εισέρχεται στην αιώνια κατοικία του. Γι’ αυτό αποτελεί πλήρη μεταφορά της ξύλινης πόρτας σε μάρμαρο».

Στην περίπτωση του Τάφου της Αμφίπολης, οι παραστάδες δείχνουν να μην παρουσιάζουν βλάβες. Από την κατάστασή τους και την κατάσταση του τάφου θα εξαρτηθούν ο τρόπος και ο χρόνος εισόδου. Θα μετρήσει δηλαδή αν η θύρα είναι απαραβίαστη και σε τι κατάσταση θα εκτιμηθεί ότι είναι το εσωτερικό του τάφου.

Σε δηλώσεις του στη ΝΕΡΙΤ ο καθηγητής Αντισεισμικής Τεχνολογίας Π. Καρύδης υποστήριξε ότι τα κεφάλια των δύο Σφιγγών μπορεί να «έσπασαν» από τον κορμό των αγαλμάτων από κάποια σεισμική δόνηση στο παρελθόν και ίσως να βρίσκονται στο εσωτερικό του προθαλάμου του τάφου. Κάτι τέτοιο βέβαια ενισχύει την υπόθεση ότι ο τάφος δεν είχε συληθεί κατά την αρχαιότητα.

Ο δημόσιος φορέας Διαχειριστής Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου Α.Ε. (ΔΕΣΦΑ) διά του Προέδρου του Αντωνίου Νάτσικα και του διευθύνοντος συμβούλου Κωνσταντίνου Ξιφαρά γνωστοποίησαν χθες στον υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού πως ο ΔΕΣΦΑ, επιθυμώντας να συνδράμει τις σημαντικές αρχαιολογικές έρευνες που γίνονται στην Αμφίπολη, αποφάσισε να τις ενισχύσει με το ποσό των 30.000 ευρώ. «Γνωρίζει πρωτοφανή κοσμοσυρροή ο αρχαιολογικός χώρος»

«Βρέθηκε ο τάφος του Αλέξανδρου, του Μεγάλου Στρατηλάτη;» ρώτησε γκρουπ Κινέζων τουριστών που έφτασαν χθες με λεωφορείο από τη Θεσσαλονίκη στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αμφίπολης, το οποίο καταγράφει αύξηση πάνω από 50% στον αριθμό των επισκεπτών τις τελευταίες μέρες.

Την ερώτηση αυτή πάντως δέχεται εκατοντάδες φορές καθημερινά ο υπαρχιφύλακας, Γιώργος Γκάλιος, ο οποίος σπεύδει να τους εξηγήσει ότι η αρχαιολογική ανασκαφή είναι χρονοβόρα διαδικασία. «Μας ρωτούν συνέχεια για τον τάφο, σε ποιον ανήκει, δεν πιστεύουν ότι εμείς δεν ξέρουμε. ”Ολο και κάτι θα έχετε ακούσει, αλλά δεν μιλάτε”, μας λένε και μας κοιτούν με δυσπιστία», είπε ο κ. Γκάλιος στο «Εθνος». Περίπου 200 άτομα επισκέπτονται καθημερινά το Μουσείο και κατά 80% πρόκειται για Ελληνες τουρίστες, ντόπιους από τη γύρω περιοχή, τελευταία προστέθηκαν σε αυτούς αρκετοί δημοσιογράφοι, αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες και κάθε λογής ειδικοί και… περίεργοι.

Σε απόσταση 200 μέτρων από το Μουσείο ξεκινά ο αρχαιολογικός χώρος, ο οποίος τελειώνει μετά από ένα χιλιόμετρο. Ολοι θέλουν να φτάσουν στον τύμβο Καστά και απογοητεύονται όταν τους απαγορεύεται η είσοδος. Με κινητά τηλέφωνα, φωτογραφικές μηχανές, τηλεφακούς απαθανατίζουν τον τύμβο από απόσταση, ενώ οι selfies δίνουν και παίρνουν. «Με την ευκαιρία αυτή γνωρίζει πρωτοφανή κοσμοσυρροή ο αρχαιολογικός χώρος και για μας είναι σημαντικό, γιατί όλο και περισσότεροι μαθαίνουν την ιστορία της περιοχής. Μέχρι σήμερα όταν άκουγαν για Αμφίπολη ήξεραν μόνο τον Λέοντα, τώρα γνωρίζουν και άλλες σημαντικές αρχαιότητες, τις παλαιοχριστιανικές, τα τείχη, το γυμνάσιο», πρόσθεσε ο κ. Γκάλιος.

Αυτήν τη στιγμή στο Μουσείο εργάζον��αι τρία άτομα ως μόνιμο προσωπικό και τέσσερα ως έκτακτο και οι χώροι του είναι ανοιχτοί για το κοινό καθημερινά (εκτός από Δευτέρα) από τις 8 το πρωί έως τις 3 το μεσημέρι. Το πολύπλευρο σύνολο χώρων του Αρχαιολογικού Μουσείου της Αμφίπολης ολοκληρώθηκε το 1987 και την έκθεση σχεδίασε η αρχαιολόγος Χάιδω Κουκούλη-Χρυσανθάκη και συνάδελφοί της από την ΙΗ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (σ.σ.: το 2004 αποσπάστηκαν οι Σέρρες και ιδρύθηκε η ΚΗ’ ΕΠΚΑ).

Στον προθάλαμο της έκθεσης, στον χώρο υποδοχής, εκτίθενται η ασημένια λειψανοθήκη και το χρυσό στεφάνι από φύλλα ελιάς που βρέθηκαν στον τάφο του Βρασίδα, στο σημείο που είναι τώρα χτισμένο το μουσείο.