Στην Τρίπολη, έξι μήνες μετά την άλωση, λειτούργησε δωρεάν το πρώτο, σε ελεύθερο έδαφος, δημόσιο ελληνικό σχολείο.
Την ίδρυσή του ανακοίνωσε η Πελοποννησιακή Γερουσία τον Μάρτιο του 1822. Στην ιδρυτική πράξη αναφέρεται ότι η Γερουσία: έλαβε πατριωτική κηδεμονία δια την αγωγή της νεολαίας προθυμουμένη να συστήσει σχολείο εις αυτή την πόλη…. και προσκαλεί διδασκάλους δια να διδάξουν δια της Λαγκαστερίου μεθόδου κοινά γράμματα, ελληνικά, μαθηματικά και προς τούτοις την γαλλική και την ιταλική διάλεκτο, προσκαλεί δε και την φιλομαθή νεολαία από όλη την Πελοπόννησο να συντρέξει εδώ δια να διδαχθεί αμισθί.
Το σχολείο στεγάστηκε μέσα σε ένα τζαμί που μετατράπηκε σε διδακτήριο. Πρώτος δάσκαλος ο Νικήτας Νικητόπουλος, καλόγερος από τη Δημητσάνα. Μέθοδος διδασκαλίας η αλληλοδιδακτική μέθοδος, αυτή που η Γερουσία αποκαλεί Λαγκαστέριο μέθοδο, από το όνομα του Ιωσήφ Λάνκαστερ, ο οποίος πρώτος τη θεμελίωσε και η οποία συνίστατο στο να διδάσκονται οι μαθητές των κατωτέρων τάξεων από τους καλύτερους μαθητές των ανωτέρων τάξεων.
Ανάμεσα στους μαθητές αυτού του σχολείου και ο μικρότερος γιός του Κολοκοτρώνη, Κωνσταντίνος ή Κολλίνος, ένα πολύ όμορφο παιδί, δέκα ή δώδεκα χρόνων, ντυμένο με μεγαλοπρέπεια και ζωσμένο με πιστόλες και γιαταγάνια, να τρέχει πέρα- δώθε και αυταρχικά να κυβερνάει τους συμμαθητές του, λες και ήθελε να τους αποδείξει ότι τα άρματα έχουν μεγαλύτερη δύναμη από τα γράμματα και πως η κυριαρχία των καπεταναίων ήταν, όπως του σουλτάνου, κληρονομική και αιώνια.
. Είχε ειπωθεί ότι από τα μέσα του 19ου αιώνα ως τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο σχεδόν κάθε χωριό είχε το δικό του ελληνικό σχολείο. Βέβαια η εκπαίδευση στην περιοχή ως το 1914 ήταν σχεδόν αποκλειστικά ελληνική.
Τα πρώτα βήματα για την ίδρυση σχολείων και εκκλησιαστικών ιδρυμάτων πραγματοποιήθηκαν με πρωτοβουλία τοπικών επισκόπων (Δρυϊνουπόλεως Ματθαίου, Αργυροκάστρου Σοφιανού και του Νεκταρίου Τέρπου) κατά τον 17ο αιώνα. Τον 18ο αιώνα ο Κοσμάς ο Αιτωλός πραγματοποιεί εκτεταμένες περιοδείες στην περιοχή και ιδρύει μεγάλο αριθμό σχολείων σχεδόν σε κάθε χωρίο που επισκέπτεται μέχρι τον βίαιο θάνατο του στο Κολικόντασι από Μουσουλμάνους.