Βοήθεια Χριστιανοί έρχονται οι Αγαρηνοί φώναζαν οι νησιώτες
Βοήθεια Χριστιανοί έρχονται οι Αγαρηνοί φώναζαν οι νησιώτες επί τουρκοκρατίας και ταυτόχρονα κτυπούσαν τις καμπάνες,για να αποφευχθεί ο κίνδυνος της σφαγής της αρπαγής και της λεηλασίας και στη συνέχεια πάλευαν και πολεμούσαν άνδρες γυναίκες σαν θεριά.Σήμερα οι Αγαρηνοί εισβάλουν ανενόχλητοι και νέμονται τα κόπια
των Ελλήνων ανενόχλητοι, φροντίζει για αυτούς ο κρατικός μηχανισμός… οι εκμαυλισμένοι Νέο-Γενίτσαροι.
Σήμερα οι νέο Ελληνίδες συνωστίζονται στο αεροδρόμιο,(Εκπαιδευμένες με την Ρεπούσια λογική) να υποδεχθούν τον Αγαρηνό μπάς και τις μαγαρίσει.;
Οι Έλληνες κομπορρημονούν .θα δούνε τι θα πάθουν οι εχθροί΄,ωχ μωρέ εγώ θα σώσω τον κόσμο;;Τι μας έχει απομείνει; Τι πρέπει να κάνουμε;Μας δείχνει το δρόμο η εμπνευσμένη ομιλία του αείμνηστου Δημητρίου Τσεβά.
Η κρισιμότης εις την οποίαν έχουν περιέλθει το εθνικά μας πράγματα και οι μεγάλοι κίνδυνοι προς τους οποίους φερόμεθα επιβάλλουν, περισσότερον από πάντοτε, γυμνήν, οσονδήποτε ωμή και αν είναι, την αλήθειαν. Και την αλήθειαν αυτήν, όπως την βλέπωμεν και την πιστεύωμεν, θεωρούμεν καθήκον μας να διακηρύξωμεν’
Αλεξ. Παπαναστασίου
Το παρελθόν
Με το ανωτέρω προοίμιο άρχιζε το γνωστό πύρινο μανιφέστο του της 12 Φεβρουαρίου 1922 ο οραματιστής της Ελληνικής Δημοκρατίας Αλεξ. Παπαναστασίου.
Η ομοιότητα των γεγονότων των ημερών μας, ως
προς τα εθνικά και ιδίως ως προς τα εσωτερικά μας πράγματα και προ παντός η ηθική εξαχρείωση και η δεινή κρισιμότητα των πολιτικών και κοινωνικών μας πραγμάτων επιβάλλουν και σήμερα την επίκλησή του.
Διότι είναι έκδηλα γύρω μας τα συμπτώματα της καταπτώσεως και της διαλύσεως και προφανείς οι κίνδυνοι προς τους οποίους φερόμεθα’.
Αναγκαία, όθεν, όσον ποτέ, η φωνή της αλήθειας. Από πενταετίας ήδη υποστηρίζω ότι η δημόσια ζωή του τόπου μας και ολόκληρος ο κοινωνικός μας οργανισμός διέρχονται καταλυτική κρίση.
Είχα τονίσει τότε τα εξής: “Οι Θεσμοί υπονομεύονται, οι αξίες διαβρώνονται, οι αρετές μυκτηρίζονται και οι πολίτες διασύρονται και εμπαίζονται.
Είναι διάχυτο γύρω μας το πνεύμα του εκπεσμού και της σήψεως.
Στον ιδιόμορφο πολιτικό και κοινωνικό μας περίγυρο εκκολάπτονται με ταχύτητα καταπλήσσουσα: Εταιρείες επαγγελματιών δολοφόνων κυνικοί απατεώνες, αδίστακτοι καταχραστές, εγκάθετοι ωτακουστές και πλήθος κοινών κακοποιών, που συνδέονται – και εδώ είναι η τραγωδία – με τις πολιτικές (στην ευρύτερη σημασία τους) και τις κοινωνικές δραστηριότητες των ημερών μας.
Και μαζί με την δημαγωγική κενολογία, την αδίστακτη καπηλεία των ιδεών, τους λεκτικούς μύδρους, το αγοραίο υβρεολόγιο και τους εκατέρωθεν μειωτικούς χαρακτηρισμούς για τους πολιτικούς αντιπάλους συνθέτουν τα συνήθη δημοσιεύματα των ημερών μας!
Κυριαρχούν σήμερα: η ανατροπή των αξιών της ζωής, η ασυνέπεια, η κενολογία και ο βερμπαλισμός, η ασυλία του θράσους.
Και όλα αποκαλύπτουν την υποβόσκουσα κρίση: την υποβάθμιση των Θεσμών, την κρίση των αξιών, την δοκιμασία των συνειδήσεων.
Η πολιτική και ιδεολογική παραπλάνηση, η αδίστακτη δημαγωγία, η εμετική κολακεία, η κυνική αδιαφορία για την άσκηση επιμελούς, αυστηρής και χρηστής διοικήσεως, ο ηθικός ξεπεσμός και η απροκάλυπτη διαφθορά στην ιδιωτική ζωή και στην διαχείρισητου δημόσιου τομέα είναι πλέον κοινή διαπίστωση!
Και η έλλειψη όμως οποιασδήποτε διαμαρτυρίας και αντιδράσεως, ως εκδήλωση ηθικής υγείας, ευαισθησίας, υπευθυνότητος και αυτοσεβασμού των ταγών αυτού του τόπου και των διαφωνούντων εντίμων, είναι καθημερινή τραγική επαλήθευση του δεινού καταντήματος.
Χάθηκε, μήπως, η αιδώς; Αλλά ‘το αιδείσθαι συνέχει την αρετήν” (Δημόκριτος).
Και ο πολίτης, ο έντιμος, ο ελεύθερος και αδέσμευτος, δοκιμάζεται και ο λαός εμπαίζεται, λοιδορείται και μυκτηρίζεται!
Παραμένουμε “μοιραίοι και άβουλοι” στον φρενήρη στροβιλισμό των σκανδάλων, της αλαζονείας, του αυταρχισμού και του αμοραλισμού που μας περιβάλλουν.
Τι κάνουν όμως οι έντιμοι, οι εχέφρονες και ειλικρινείς ιδεολόγοι μεταξύ των πολιτικών; Γιατί ανέχονται, υπομένουν και σιωπούν; Πού πήγε ο υψηλός ιδεαλισμός των αγωνιστών της Δημοκρατίας;” (Σήμερα μόνον – πολύ όμως καθυστερημένα – ακούονται σποραδικές φωνές διαμαρτυρίας αλλά και ομολογίας πολιτικών!).
Είχα αναζητήσει το ανθρώπινο ήθος στον βούρκο της υλικής και ηθικής εξαχρείωσης και είχα τονίσει ότι: ‘οι θεσμοί ατονούν, η πολιτική διαδικασία υποβαθμίζεται και ο λαός εθίζεται να μην εμπιστεύεται και να μην υπολήπτεται πλέον την ηγεσία του.
Μέγας και σοβαρός διαγράφεται πλέον ο κίνδυνος, η διαφθορά, η κατάχρηση και τα σκάνδαλα να γίνουν θεσμός’!
Και είχα ακόμη υποστηρίξει ότι: “δίδεται η εντύπωση ότι δεν έχουμε πλέον άσκηση της πολιτικής εξουσίας υπέρ του έθνους και του λαού, αλλά απόλαυση και νομή της εξουσίας για την ικανοποίηση προσωπικών και κομματικών συμφερόντων.
Η εξουσία και η νομή της είναι πλέον αυτοσκοπός, με μοχλούς την απάτη των δημαγωγών, την συναίνεση των δουλοπρεπών, την ανοχή των αφελών και τον αυταρχισμό των τραμπούκων.
Φοβούμαι ό η ελληνική κοινωνία των ημερών μας – με τον βαθύ μετασχηματισμό της, τις πικρές απογοητεύσεις της, τις δομικές και θεσμικές αλλαγές της και τους έντονους προβληματισμούς της – διέρχεται ήδη αυτόν τον θανάσιμο κίνδυνο’.
Και σε ελάχιστο χρόνο (επτά μόλις μήνες μετά!) από τις δυσοίωνες αυτές προβλέψεις ήλθε η τραγική επαλήθευση: το κοσκωτικόν άγος! Η γενναία της Δικαιοσύνης παρέμβαση έριξε το προσωπείο της νομιμότητος και αποκάλυψε τον βόρβορο και την κραιπάλη των καταχρήσεων*
Και πάνδημο το αίτημα της κάθαρσης επέβαλε στους πολιτικούς την κίνηση του μηχανισμού της διώξεως ενώπιον του Ειδικού Δικαστηρίου. Συγκλονίζονται έκτοτε τα βάθρα της κοινωνίας μας, αποσαθρούται ο συνδετικός της ιστός και η υπόθεση ταλανίζει εξακολουθητικά την Δικαιοσύνη επί τριετία και αποκαλύπτει την ποιότητα του πολιτικού και κοινωνικού περιγύρου μας!
Και το κακό συνεχίζεται, με εμπλοκές πολιτικών, κοινωνικών και συντεχνιακών παραγόντων και άπιαστο, δυστυχώς, το όνειρο της πολυπόθητης κάθαρσης.
Και αποδεικνύεται, για μια ακόμη φορά, ότι το προσωπικό, ταξικό ή κομματικό συμφέρον αποτελεί το κυριότερο κριτήριο των πράξεων των περισσοτέρων.
Και οι πολιτικοί μας, στην πλειονότητά τους, επιρρεπείς στον λαικισμό, στον κομματικό παραγοντισμό και την κολακεία του όχλου, επιδίδονται στον μικροκομματισμό και τις “πελατειακές” – ψηφοθηρικές σχέσεις, για την εξασφάλιση της επανεκλογής.
Η απογοήτευση είναι πλήρης και η ανησυχία καθολική.
Φοβούμαι ότι από ετών ήδη πολλών “απωλέσαμε την έξωθεν καλήν μαρτυρίαν” και η εμπορευματοποίησηκατακλύζει καθημερινά τη ζωή μας. Πού οδηγούμεθα;
Διαπιστώσεις και κίνδυνοι
Άγνωστον! Το βέβαιον είναι ότι αμφίβολη διαγράφεται εξ αυτών η εξέλιξη των πολιτικών και κοινωνικών μας πραγμάτων με προφανείς τους κινδύνους της εθνικής μας πορείας. Είναι πλέον κοινή διαπίστωση – και ομολογείται – ότι διερχόμεθα κρίση ο νέος ελληνισμός απειλείται και κινδυνεύουν τα στοιχεία της εθνικής μας ταυτότητος.
Η πολιτική μας οργάνωση στις γνωστές κομματικές εκφάνσεις της καταρρέει και σαπίζουν τα θεμέλια της κοινωνίας μας. Αποδεικνύεται τούτο από τις καθημερινές τραγικές διαψεύσεις στις κυβερνητικές εκδηλώσεις, που συνθέτουν τον πυρήνα του έργου της πολιτείας: την Διοίκηση και την διαχείριση των κοινών, την παίδευση των πολιτών, την εξασφάλιση και προστασία της εργασίας και της ελευθερίας τους και την εγκαθίδρυση και παγίωση της δικαιοσύνης, ως ιδέας και τρόπου ζωής, ανάμεσα στους ανθρώπους. ‘Ολοι γνωρίζουμε πώς έχουν από ετών διαμορφωθεί και ποια είναι η κατάσταση των στοιχείων τούτων σήμερα, ώστε παρέλκει ο ιδιαίτερος τονισμός και η εμφαντική διεκτραγώδηση του θλιβερού καταντήματος.
Είναι χρήσιμη όμως μια μικρή και ωχρή σκιαγράφηση της δεινής καταπτώσεως:
Ξεχάσαμε, δυστυχώς, την ελληνική οικογένεια, το αναντικατάστατο αυτό εργαστήριο διαπλάσεως ψυχών και αναδείξεως χαρακτήρων· και διέρχεται σήμερα κρίση· κρίση υλική και προ παντός ηθική και πνευματική.
Και το τίμημα εισπράττεται πλούσιο και πικρό. Είναι η καταιγίδα των αντικοινωνικών εκδηλώσεων των νέων και το κύμα της εγκληματικότητος, με ιδιαίτερη έξαρση: τον αναρχισμό, την ανηθικότητα, τα ναρκωτικά, τις ληστείες και κλοπές και τις παράνομες καταλήψεις και καταστροφές!
Η Παιδεία κινδυνεύει, έχασε τον προσανατολισμό της, παραπαίει και διαλύεται.
Η Δικαιοσύνη βάλλεται, αμφισβητείται και διασύρεται και οι λειτουργοί της δολοφονούνται, προπηλακίζονται και υβρίζονται· τα αφορώντα σ’ αυτήν έγιναν πλέον θλιβερό καθημερινό ανάγνωσμα και εντρύφημα κάθε σκανδαλοθηρίας, ενώ η ανεξαρτησία της παραμένει κενολόγος μόνον αφορισμός!
Παριστάμεθα ήδη μάρτυρες του διασυρμού, του χλευασμού και της εσχάτης περιφρονήσεώς της με την προκλητική συμπεριφορά πολιτικών – κατηγορουμένων και βουλευτών συνηγόρων!
Υποσκάπτονται, έτσι, τα θεμέλιά της και το κύρος της θρυματίζεται!
Το πρόσφατο θλιβερό επεισόδιο στο ακροατήριο ��ου Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων, μπροστά στα έκπληκτα βλέμματα του πανελληνίου, αποδεικνύει του λόγου το αληθές και εμβάλλει σε σκέψεις δεινές!
Η νεολαία κομματικοποιείται κατά τρόπο ασύστολο και εθνικά επικίνδυνο. Ξεχάσαμε ότι έργο της πολιτείας είναι να “παιδεύει” και διαμορφώνει πολίτες ελεύθερους, σκεπτόμενους και υπεύθυνους· πολίτες της Δημοκρατίας και όχι να κατασκευάζει οπαδούς αλλοτριωμένους και άβουλους χειροκροτητές. Εκεί όμως, δυστυχώς, καταντήσαμε.
Τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα σχεδόν υπολειτουργούν. Και είχε κάποτε διακηρυχθεί το αυτονόητο· ότι δηλ. το έθνος αναμένει από αυτά να μορφώσουν όχι μόνον τον αυριανό επιστήμονα με το φωτισμένο πνεύμα, αλλά και τον πολίτη της Δημοκρατίας.
Η γλώσσα, ο μεγάλος αυτός και ανεκτίμητος εθνικός θησαυρός κινδυνεύει και χάνεται· από τις υψηλές κορυφές των ιστορικών της εξάρσεων κατολισθαίνει σε βάραθρα επικίνδυνα, σ’ ένα φτωχό, αφελές και απλοϊκό γλωσσικό ιδίωμα των αμορφώτων με λεξιλόγιο πενιχρό και πρωτόγονο.
Οι ιστορικές παραδόσεις του έθνους κακοποιούνται βάναυσα και εν πολλοίς καταλύονται.
Η Εκκλησία μας, στυλοβάτης κάποτε του γένους και των θεσμίων, αγνοείται, υποβα��μίζεται και παραμερίζεται από την ζωή της οικογενείας και της νεότητος.
Η κρατική μηχανή παραπαίει και η διοίκηση διαλύεται.
Τα συνδικάτα των προνομιούχων εργαζομένων στο όνομα των οικονομικών συμφερόντων τους αναστατώνουν τον ρυθμό της ζωής μας και τελευταία βρίσκουν μιμητές στους συλλόγους επιστημόνων (γιατρώνκαι δικηγόρων).
Παραμένει χιμαιρικό το όνειρο μιας ριζικής διοικητικής μεταρρύθμισης για την βελτίωση της ποιότητος της ζωής μας και τον αναβαθμό του πολιτισμού μας.
Η ελληνική κοινωνία, τέλος, υποβαθμίζεται και εκφυλίζεται. ίσως διότι, από τους επηρεασμούς των φαύλω�� και ανικάνων, αποθεώνεται η αμάθεια, ευδοκιμεί η μετριότητα, επικρατεί ο νεποτισμός και η οικογενειοκρατία, ανέρχεται και εξελίσσεται η κοσμική χυδαιότητα, διευθύνουν τα πάσης φύσεως καπετανάτα και η κοινωνική αναρρίχηση των επιτηδείων, των καπάτσων και των ημετέρων θεωρείται αξεπέραστη… λεβεντιά της νεότερης ρωμιοσύνης!
Κινδυνεύει ήδη να περιπέσει η κοινωνία μας στον λήθαργο του ανέμελου ‘ωχαδερφισμού και την κραιπάλη του καταναλωτισμού!
‘Ενα τεράστιο κύμα αντικοινωνικότητος και εγκληματικότητος μας καλύπτει και από πουθενά δεν προβάλλεται η σωστική άμυνα. Οι ληστείες είναι πλέον καθημερινές και συνήθεις, οι δολοφονίες συχνές, ενώ τα δηλητηριώδη απόβλητα, το δολοφονικό νέφος και οι θυσίες στον Μολώχ της ασφάλτου και των ναρκωτικών κατήντησαν ο κοινωνικός εφιάλτης των ημερών μας!
Έλειψαν πλέον τα φωτεινά πρότυπα, τα υποδείγματα αρετής, ευπρεπείας και ήθους· και παταγώδεις σωρεύονται γύρω μας οι διαψεύσεις ονειρων, προσδοκιών και ελπίδων.
Οι νέοι μας, κυρίως απογοητεύονται, μαραίνονται και πικραίνονται και πολύ συχνά – σχεδόν καθημερινά θύματα της μάστιγας των ναρκωτικών, στρώνουν τα ακάθαρτα ρείθρα του πολιτισμού μας με τα ράκη της τραγικής τους υπάρξεως!*.
Είναι καταφανές ότι όλα αυτά είναι συμπτώματα παρακμής σε εθνική κλίμακα.
Η χώρα μας δοκιμάζεται! Στο εσωτερικό τρομοκρατείται από μια δράκα άνανδρων δολοφόνων, ευτελίζεται και μαραίνεται, στο εξωτερικό μας λυπούνται, μας μυκτηρίζουν ή μας αγνοούν!
Οι Τούρκοι οραματίζονται την νέα Οθωμανική Αυτοκρατορία και μας εμπαίζουν ή μας απειλούν.
Τα Σκόπια αμφισβητούν την ελληνικότητα της Μακεδονίας μας και οι σύμμαχοι και εταίροι μας απορούν – διότι δεν κατανοούν (πώς άλλως θα μπορούσαν;) την εμμονή μας στα ιερά και τα όσια του εθνισμού μας!
Η ΕΟΚ μας δέχθηκε με την επιμονή και το όραμα του Κων. Καραμανλή, μας δείχνει όμως ήδη το ορόσημο του 1993 και μας προειδοποιεί Οι διεθνείς εταίροι ανοικτά πλέον μας κατηγορούν για έλλειψη προσαρμοστικότητος στις αρχές της Κοινότητος… Και οι Αμερικανοί επανεκτιμούν, αν δεν αναθεωρούν, την γεωπολιτική σημασία της χώρας μας στο ζατρίκιο της διεθνούς διπλωματίας.
Και το τραγικότερο: Εμείς απεργούμε, απεργούμε παντού και ερίζοντες βυζαντινολογούμε και μας κατακλύζουν οι ρύποι (ουσιαστικώς και μεταφορικώς), ενώ η έλλειψη σοβαρού και πειστικού πολιτικού λόγου και η πρόσφατη σύγχυση περί την ελευθερία του Τύπου και τα ατομικά δικαιώματα τείνουν να καταστήσουν τους επιβουλείς της ζωής και των ελευθεριών των πολιτών εκφραστές πολιτικών ιδεών και σοβαρούς διεκδικητές πολιτικών θέσεων. Και από πρόβλημα αστυνομικό και δικαστικό η τρομοκρατία στην Ελλάδα κινδυνεύει να καταστεί πρόβλημα πολιτικό και επικίνδυνη κοινωνική γάγγραινα.
Κρίσεις και συμπεράσματα
‘Ολα αυτά οδηγούν αβίαστα στο συμπέρασμα, ό��ι η δημοκρατία μας και ο κοινωνικός μας οργανισμός διέρχονται δοκιμασία και κρίση, την μεγαλύτερη, ίσως, κρίση της ιστορίας μας, διότι είναι κρίση ηθική και πνευματική και δοκιμασία αξιών και θεσμών.
Και για τον σώφρονα, τον ελεύθερο και υπεύθυνο πολίτη αυτού του τόπου είναι, όπως και άλλοτε τόνισα (2), βαθιά κρίση εμπιστοσύνης προς την ηγεσία του· ηγεσία πολιτική, πνευματική και οικονομική.
Διότι, για 10ετίες τώρα, ο κακός πολιτικός, ως νομοθέτης ή κυβερνήτης καπηλεύεται τις ιδέες ή πρακτορεύει συμφέροντα.
Ξέχασε ότι “παιδεύει” ανθρώπους και είναι – πρέπει να είναι – πρότυπο και δάσκαλος ορθής συμπεριφοράς, ευαισθησίας, ευθύνης και ήθους.
Ο πνευματικός ταγός απέβαλε και κατέθεσε την πορφύρα της αυθεντίας του και – εκτός από εξαιρέσεις ελάχιστες – την αντικατέστησε με τον συμβιβασμό και την αλλοτρίωση.
Και ο οικονομικός παράγων του τόπου παραμένει πάντοτε και αμετακίνητα προσκολλημένος στην κερδολατρεία του.
Και είναι πλέον ορατά και χειροπιαστά τα συμπτώματα αυτής της πολύπλευρης κρίσης: η διάχυτη αμφιβολία και αγωνία των πολιτών για τον κοινωνικό και πολιτικό μας περίγυρο, τον πολιτικό καιροσκοπισμό, τον κοινωνικό εφησυχασμό, (4) τον αρριβισμό και την αλλοτρίωση.
Ο ισχυρός κλονισμός των προσδοκιών και ελπίδων τους και προ παντός η απώλεια της πίστεως για το μέλλον του τόπου.
Η χώρα εμφανίζει εικόνα συγχύσεως γενικής και καθολικής παρακμής, που αναλύεται στο πολιτικό αδιέξοδο και την κοινωνική αποσύνθεση.
Και τα συμπτώματα είναι επικίνδυνα και άκρως ανησυχητικά· διότι είναι παλαιά και καθολικά. Δεν είναι μιας μόνον πολιτικής περιόδου ή παρατάξεως αρνητικά επιτεύγματα, αλλά συλλογικά. Αποτελούν αδήριτα αποτελέσματα αντικοινωνικής διεργασίας μακράς ανεπίτρεπτων πολιτικών χειρισμών του παρελθόντος και κακίστης συμπεριφοράς ανευθύνων πολιτικών και παραγόντων ηγετικών. Τα παραδείγματα είναι και πρόσφατα, εντυπωσιακά και πολλά. Δεν είναι του παρόντος όμως η προβολή τους. Αρκεί η επισήμανση, η κρίση και ο προβληματισμός.
Η παρακμή και το πρόβλημα
Αμείλικτο ήδη γεννάται και απειλητικό πλανάται στις συνειδήσεις μας το ερώτημα, που ξαναφέρνει στη μνήμη μας την μεγάλη μορφή του Χαρ. Τρικούπη: “Τις πταίει;”, ή ορθότερα: “πώς ξεπερνούμε την κρίση;” και ακόμη: “μήπως κινδυνεύει η δημ��κρατία μας;”.
Θα επιχειρήσω απάντηση έξω και πέρα από την σημερινή κοινωνική πραγματικότητα και τα παραδεδεγμένα πολιτικά σχήματα. Διότι δεν είμαι πολιτικός· και ακόμη, διότι “επέκεινα” των κρατούντων και παραδεδεγμένων αναζητείται η σωστική λύση: στην υπέρβαση των συνθηκών και την ανάταση των ψυχών!
Δεν θα κατηγορήσω λοιπόν, αλλά θα προσπαθήσω να αναζητήσω την λύση και με το δικαίωμα του πολίτη της Δημοκρατίας θα καταθέσω την ταπεινή άποψή μου για την κρισιμότητα των στιγμών και την τραγικότητα των καιρών.
Η Ελλάδα επιζητεί σήμερα ανασύνταξη των δυνάμεών της, αναμόρφωση του κοινωνικού της ιστού και αναβαθμό της πολιτικής της, προκειμένου να διατηρήσει σταθερή την ιστορική της πορεία, να διαπλάσει τον νέο κοινωνό και πολίτη, τον πολίτη της Δημοκρατίας και καινοτόμο, να διαγράψει την νέα μορφή της στον κόσμο των πολιτικών ιδεών και της συνεργασίας μεταξύ των εθνών! Και αυτά όλα συνθέτουν έναν κόσμο νέο· ‘την καινήν κτίσιν” και προϋποθέτουν την μεγάλη πολιτική της 10ετίας του 1990, που απαιτεί νέους ανθρώπους και καινούργιες ιδέες, για να υποδεχθεί την ανατολή του 2Ιου αιώνα!
Χρειάζεται υπέρβαση της γνωστής και ξεπερασμένης πλέον πολιτικής γεωγραφίας, αλλά και νοοτροπίας, του παρελθόντος (Δεξιά – Κέντρο – Αριστερά), απόρριψη των συνταγών του παλαιο-μικροκομματισμού και της κούφιας και παραπλανητικής συνθηματολογίας για την εξαπάτηση των μαζών και εδραίωοη μιας νέας προσδοκίας γι αυτή την μεγάλη πολιτική (3), της προσδοκίας των Ελλήνων του μέλλοντος και της Ελλάδος των αιώνων!
Το μέλλον – η προσδοκία
Τι απομένει, λοιπόν, για την έξοδό μας από την κρίση; Ιδού το μέγα ερώτημα, που θέτει το πρόβλημα των κοινωνικών εξελίξεων και των πολιτικών λύσεων της ταραγμένης ε��οχής μας!
Απαιτείται αφύπνιση και αντίδραση άμεση, ριζική και καθολική. Οι κρίσεις στους λαούς και τα έθνη δεν αντιμετωπίζονται μετον “πεσιμισμό” και την μοιρολατρεία, αλλά με δυναμισμό και αποφασιστικότητα, με γόνιμες και υγιείς αντιδράσεις, συσπειρώσεις και ανατάσεις!
Η χώρα χρειάζεται ένα συγκλονισμό, ένα νέο 1909, ειρηνικό και καθολικά αποδεκτό· μια νέα, καθολική και δυναμική πολιτική και κοινωνική κινητοποίηση από τις άφθαρτες δυνάμεις της κοινωνίας μας, από πολίτες φωτισμένους, αποφασισμένους και ψυχωμένους, που θα θελήσουν να υπηρετήσουν τον λαό και το έθνος με ανιδιοτέλεια, αγάπη και αυταπάρνηση.
Οι υγιείς δυνάμεις του έθνους οφείλουν να στρατευθούν, σε μια ειρηνική επανάσταση ήθους και συνειδήσεων, στην επανάσταση των εντίμων και δυνατών, σε ένα νέο πολιτικό οραματισμό, σε μια έξαρση Εθνικής Σωτηρίας, στην νέα “Μεγάλη Ιδέα” των ελληνικών οραματισμών (!), σε έναν οραματισμό αληθινά σωστικό, για να καλύψει και εκτονώσει την πυρακτωμένη λαική δυσαρέσκεια· να παραμερίσει την δυσπιστία, να γεννήσει ξανά την ελπίδα και να εκφράσει τις στρατιές των ανησυχούντων· να θεμελιωθεί σε ό,τι πράγματι συνιστά την ανάγκη της επιβολής του: την έντιμη και υπεύθυνη πολιτική, τα ελληνικά ιδεώδη, τους νέο��ς ανθρώπους και προ παντός το ανώτερο ήθος· να καταστεί ο πόλος έλξεως όλων αυτών, που το αγωνιώδες και έντονο αίτημά τους για αλλαγή στο καλύτερο, σωφροσύνη και εντιμότητα, όχι μόνο παρέμεινε ανικανοποίητο, αλλά και διασύρθηκε και χλευάστηκε και οι ίδιοι διαψεύστηκαν και εξαπατήθηκαν.
Να γίνει ο εκφραστής μιας αντιδογματικής πολιτικής πρακτικής, που δεν θα προσφέρει προκατασκευασμένες φόρμουλες πολιτικών λύσεων, αλλά θα αντιμετωπίζει και θα επιλύει προβλήματα, θα έχει σταθερή πυξίδα, παραδεδεγμένες ανθρώπινες αξίες και καταξιωμένες αρχές και, μακριά από ιδεολογικές προκαταλήψεις και πολιτικούς φανατισμούς, θα αναζητεί μεθοδεύσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του έθνους και του λαού.
Διότι εκείνα που χρειαζόμαστε σήμερα (είναι έκδηλη η απουσία τους στον πολιτικό μας περίγυρο) δεν είναι οι ιδεολογίες, αλλά οι ιδέες και το ανθρώπινο ήθος· η εντιμότητα στις αρχές, η συνέπεια στις επαγγελίες, η ηρωική και δυναμική αφοσίωση στον σκοπό.
Ας μην ξεχνούμε ότι οι ιδεολογίες και τα οικονομικά συμφέροντα υπήρξαν πάντοτε στο παρελθόν οι μεγάλοι ένοχοι των κοινωνικών εντάσεων και των πολιτικών αναστατώσεων.
Διότι: η μεν ιδεολογία Κινείται μεταξύ της ουτοπίας και της πανάκειας· είναι θεληματική και συγκινησιακή, κυριαρχείται από την πίστη, οδηγεί στον δογματισμό, προκαλεί τον φανατισμό και πολύ συχνά καταλήγει στο πάθος· τα δε οικονομικά συμφέροντα διεγείρουν την απληστία, οδηγούν στην συναισθηματική σκληρότητα και προκαλούν αναλγησία και εξαχρείωση!
Στην σημερινή όμως εποχή των κοινωνικών εξελίξεων και της οικονομικής βελτιώσεως απορρίπτεται ως αναχρονιστικός και ζημιογόνος ο θεωρητικός μονολιθισμός και ο ιδεολογικός δογματισμός των πολιτικών ιδεών, γιατί οδηγεί αναπότρεπτα στην ένταση, την διαίρεση και τον διχασμό.
Αναζητείται, τουναντίον, ο συμβιβασμός και η σύγκλιση στην ικανοποίηση των κοινωνικών αιτημάτων, εξ ου και ο σοσιαλισμός στρέφεται προς τα δεξιά και ο φιλελευθερισμός αντλεί από την αριστερά.
Ο “υπαρκτός σοσιαλισμός” της Ανατολής αναζητούσε – μέχρι την διάλυσή του – στηρίγματα στον δυτικό καπιταλισμό για να διασώσει την οικονομία του. Και οι δογματικές και ακραιφνείς νεοφιλελεύθερες δοξασίες της Δύσης νοθεύονται με κοινωνικές αναζητήσει και από τους πιο ένθερμους θιασώτες τους!
Κυριαρχεί μεν σήμερα – μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού – ο ‘Ανταμ Σμιθ έναντι του Μαρξ και του Λένιν, η ελεύθερη όμως οικονομία του επηρεάζεται από την επανάστασή τους, γιατί η κοινωνική δικαιοσύνη παραμένει πάντοτε αίτημα ακατάλυτο στις ψυχές των αδικουμένων.
Οι νέοι Θεσμοί
Απαιτείται, συνεπώς, ριζική ανανέωση, αλλαγή νοοτροπίας και χάραξη νέας πορείας.
Απαιτούνται νέοι θεσμοί.
Στο πλαίσιο των αναγκαίων κοινωνικών και πολιτικών ισορροπιών αναζητείται σήμερα μία νέα έκφραση της γνήσιας πολιτικής δημοκρατίας στο χώρο του ανόθευτου δημοκρατικού ιδεώδους, που θα εμπνέεται από τον ανθρωπισμό και θα συμπληρώνεται από τον κοινωνισμό.
Θα απορρίπτει την συντήρηση και τις αναχρονιστικές πολιτικές συλλήψεις της δεξιάς, την ανελεύθερη μαρξιστική ορθοδοξία του κομμουνισμού και προ παντός την καπηλεία των ιδεών, τον πολιτικό φενακισμό και τον αδίστακτο αμοραλισμό των δημαγωγών και επαγγελματιών του προοδευτισμού!
Θα αρνείται τον διαλεκτικό υλισμό, τον αθείσμό και την δικτατορία της Δεξιάς ή της Αριστεράς.
Θα στηρίζεται στον ανθρωπισμό, την χριστιανική ηθική και την ελληνική φιλοσοφία του μέτρου και του άριστου.
Κέντρο των μελλοντικών πολιτικών επιδιώξεων πρέπει να είναι ο άνθρωπος και υπέρτατη κοινωνική αξία η ελευθερία του ατόμου, η οποία πληρούται με την ευτυχία του συνόλου και οριοθετείται από την αντίστοιχη και παράλληληευτυχία του πλησίον.
Κάθε πολιτική κίνηση δεν πρέπει να είναι πλέον ένωση ταξική οφείλει να αγκαλιάζει όλους τους πολίτες, ανεξάρτητα από την κοινωνική τους θέση, το επάγγελμα και την οικονομική τους κατάσταση.
Να είναι αδογμάτιστη, ριζοσπαστική και ανανεωτική.
Να υπηρετεί μόνο τα ιδεώδη του Ελληνισμού και να ατενίζει στους θόλους της Εθνικής Κιβωτού εκεί που οι πατέρες μας έστησαν την Ελευθερία μαζί με την Πίστη και δίπλα τους τοποθέτησαν: την Ισονομία, την Αδελφοσύνη, την Αξιοπρέπεια και την Αρετή των Ελλήνων.
Άμεσος πολιτικός στόχος πρέπει να είναι: η βαθιά και ριζική ανανέωση του δημόσιου βίου, η εισαγωγή ενός νέου πολιτικού ήθους, η ανόρθωση των αξιών, η στήριξη των θεσμών, η αναμόρφωση των λειτουργιών της Πολιτείας – με νέο Σύνταγμα, θεσμικές αλλαγές και τολμηρές μεταρρυθμίσεις – η Δικαιοσύνη και προ παντός ο αυστηρός κολασμός των ενόχων των σκανδάλων, των καταχρήσεων και της ανηθικότητος.
Διότι αν τα σκάνδαλα δεν κολασθούν, η πυρακτωμένη λάβα της λαϊκής αγανάκτησης και οργής θα σαρώσει και θα εκθεμελιώσει το υπάρχον σύστημα.
Και ακόμη διότι αν τα σκάνδαλα δεν κολασθούν, οι περισσότεροι των κοινωνών θα εξοικειωθούν, ίσως, με την ύπαρξή τους και θα εθισθούν με την “αναγκαιότητά τους” στο σύστημα!
Η χώρα για να σταθεί απαιτεί ριζική αναθεώρηση της εποπτείας και του χειρισμού των ελληνικών πραγμάτων και μάλιστα αυτών που αναφέρονται στο κράτος, αντανακλούν στον λαό και ενδιαφέρουν το έθνος* να ατενίζονται και να επιλύονται υπό το πρίσμα της αιωνιότητος και όχι κάτω από τις σκοπιμότητες της επικαιρότητος* απαιτεί ακόμη αναθεώρη��η των σχέσεων των συντεταγμένων λειτουργιών της Πολιτείας μεταξύ των, εν όψει της υπερτροφικής αναπτύξεως της Εκτελεστικής Εξουσίας εις βάρος των άλλων (Νομοθετικής και Δικαστικής) και της καταχρηστικής – σε βαθμό μερικής εξαχρείωσης – ελευθερίας του Τύπου.
Τέλος έχει ανάγκη – ακόμη – η χώρα από μια οικονομία ελεύθερη αλλά και υπεύθυνη, που θα εγγυάται την οικονομική και κοινωνική πρόοδο, θα εξασφαλίζει όμως και (συνθήκες κοινωνικής δικαιοσύνης και πολιτικής
σταθερότητος.
Διότι η οικονομική ελευθερία είναι προϋπόθεση της πολιτικής ελευθερίας. Και τούτων όμως συμπλήρωμα η κοινωνική δικαιοσύνη.
Διότι το σύστημα της ελεύθερης οικονομίας δεν εμπνέεται, πάντοτε, από το κοινωνικό ιδεώδες, δεν έχει αίσθηση της ηθικής ούτε στοιχείται προς τις πανανθρώπινες αξίες!
Ο ανθρωπισμός, επομένως και ο κοινωνισμός πρέπει να επιβάλλονται ως αναγκαίο αντιστάθμισμα του ατομισμού και της υλιστικής -μηχανιστικής αντιλήψεως της οικονομίας, που είναι κοινό γνώρισμα του καπιταλισμού και του επιστημονικού σοσιαλισμού. Συντελούν στην δικαιότερη κατανομή του εισοδήματος, αμβλύνουν τις οικονομικές ανισότητες και διευκολύνουν την άσκηση ορθής κοινωνικής πολιτικής.
Οι ταξικές ανισότητες πρέπει να εξαφανισθούν, οι προσωπικές όμως διαφοροποιήσεις πρέπει να τονισθούν.
Διότι στην Δημοκρατία οι άνθρωποι πρέπει να ξεχωρίζουν με τις προσωπικές τους ιδιότητες και ικανότητες και όχι με την κοινωνική τους θέση και την οικονομική τους κατάσταση (“κατά μεν τους νόμους… πάσι το ίσον, κατά δε την αξίωσιν, ως έκαστος… απ1 αρετής προτιμάται” Θουκυδίδης: Επιτάφιος Περικλέους, στ. 37).
Οι κοινωνικές τάξεις πρέπει να εθιστούν στην συναίνεση, την συνεργασία και την ειρηνική συμβίωση και όχι στην αδιαλλαξία, τον ανταγωνισμό, τον παραλογισμό και την αμφισβήτηση.
Οι συντεχνιακές διεκδικήσεις γίνονται υπεύθυνες, υποτάσσονται στη λογικότητα των πραγμάτων και κυριαρχούνται από την ηθική της αποστολής του πολίτου.
Και η ηγεσία αυτού του τόπου -πολιτική, πνευματική, οικονομική και συνδικαλιστική – πρέπει να αναζητήσει και εμπεδώσει την κοινωνική συναίνεση και να επιβάλει την ελαχίστη συνεργασία μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, για να υπάρξει κλίμα εμπιστοσύνης, εργασιακής ειρήνης και κοινωνικής γαλήνης. Και αν η λογική μυκτηρίζεται και η επιείκεια παρεξηγείται, επιβάλλεται ο νόμος και εμπεδούται η τάξη!
Σήμερα είναι κατ’ εξοχήν αναγκαία μια Δημοκρατία έμψυχη, που θα είναι αναβαθμός πολιτισμού και θα έχει υπόβαθρο εμπνευσμένη “παιδεία” κ��ι ψυχή της τον άνθρωπο, ως πολίτη όμως ελεύθερο, ευαίσθητο και υπεύθυνο, με κατάρτιση και επίγνωση.
Και μια κοινωνική δικαιοσύνη συνειδητή και εφικτή, που θα στηρίζεται στον ιδεαλισμό και την πνευματικότητα του ατόμου και όχι στις, αποτυχημένες πλέον, θεωρίες του κρατισμού και των διοικητικών επεμβάσεων, που ευνοούν την ανάπτυξη του γραφειοκρατικού γιγαντισμού και εκτρέφουν την διαφθορά και τον φαβοριτισμό των κρατούντων.
Η δυναμική της οικονομίας και των κανόνων της πρέπει να συμφιλιωθεί με τους κανόνες του ανθρωπισμού και της ηθικής.
Ο σοσιαλισμός των ημερών μας απέτυχε και κατέρρευσε γιατί αγνόησε τον άνθρωπο, την οντότητά του, την αυτοτελή ύπαρξή του και την ηθική του προσωπικότητα.
Δεν είχε – συνεπώς – πού να στηρίξει το ιδεώδες της αδελφοσύνης, που – κατ’ επίφαση – ήταν η βάση της επαγγελίας του και η πεμπτουσία των αρχών του.
To λυκόφως των ιδεολογιών και η χρεοκοπία του κομμουνισμού αποκαλύπτουν ήδη την ηθική ως θεμέλιο των ιδεών του 21ου αιώνος και απαιτούν την ύπαρξη και την παρουσία ενός νέου, υπεύθυνου και συνειδητού, κοινωνού και πολίτη της Δημοκρατίας, η διάπλαση και διαμόρφωση του οποίου είναι έργο της Πολιτείας!
Ας αρχίσει λοιπόν -είναι καιρός – το έργο της δημιουργίας!
Μόνον έτσι θα ξεπεράσουμε την δοκιμασία, θα υπερβούμε την κρίση και θα νικήσουμε την παρακμή!
Το θεμέλιο
Για την υλοποίηση και πραγμάτωση αυτών των στόχων απαιτούνται βέβαια ιδέες, γνώσεις και πείρα, οργάνωση, προγραμματισμός και εξειδικεύσεις, προ παντός όμως, απαιτούνται: παιδεία, αλήθεια, ήθος και παρρησία και άνδρες γενναίοι, πρότυπα και ζωντανοί εκφραστές αυτών των αρχών.
Απαιτούνται ρηξικέλευθες πνευματικές αναζητήσεις και υψηλή ηθική στάθμη όλων των στελεχών, εμμονή στον σκοπό, πίστη και πείσμα αποστολικό, για να εμπνεύσουν εμπιστοσύνη στην άσκηση της αναμενομένης μεγάλης πολιτικής.
Η παιδεία να συνιστά το θεμέλιο αυτής της πολιτικής, η αλήθεια τον οδηγό της, η ενατένιση του μέλλοντος τον οραματισμό της, η συνέπεια την επιβεβαίωση και δικαίωσή της και το ήθος των προσώπων της εξουσίας το υψηλό πρότυπο για “το της πόλεως όλης ήθος”.
Και όπως η Δικαιοσύνη είναι η βάση της νομικής και ηθικής τάξεως, έτσι και η αλήθεια – προς όλους και όλα – να είναι το κρηπίδωμα της πολιτικής τάξεως.
Οι ιδέες, τα κείμενα και σι διακηρύξεις προϋποθέτουν τα πρόσωπα και η πειθώ των κειμένων στηρίζεται στο ήθος και την γενναιότητα των προσώπων.
Και αναζητούνται σήμερα κατ εξοχήν ως φορείς ιδεών και υποδείγματα ήθους.
Δεν αρκεί να διακηρύττεις, αλλά και να βιώνεις τις ιδέες σου.
Οφείλεις να καταστείς η ζωντανή έκφραση των αρχών σου!
Μόνον έτσι πείθεις για το ποιόν σου.
Έχει προσφυέστατα τονισθεί (από τον ‘Αγγελο Τερζάκη) ότι μια κοινωνία ανθρώπων για να σταθεί πρέπει να έχει υπόβαθρο πνευματικό, να διαθέτει κώδικα ηθικό και να παρουσιάζει απόλυτη ηθική συνέπεια στις εκδηλώσεις της.
Η προβαλλομένη υπεροχή πρέπει να είναι ενός πραγματικού και κατακτημένου εσωτερικού ήθους ειλικρινής εκδήλωση και όχι της απάτης αποκαρδιωτικός φενακισμός…
Δυστυχώς όμως επερίσσεψε γύρω μας σήμερα η απάτη και ο χλευασμός!
Γι αυτό και τα πολιτικά προγράμματα δενπείθουν τόσο με την ορθότητα των ιδεών τους, την πληρότητα των στόχων και την αρτιότητα των προβλέψεων, όσο με την προσωπικότητα των στελεχών, το ήθος των εμπνευστών και την αξιοσύνη των εκφραστών τους, καθώς και με την εμπιστοσύνη που μπορούν να εμπνεύσουν.
Τι προσφέρουν, στο σημείο τούτο, τα πολιτικά κόμματα σήμερα;
Ας αναζητήσει ο καθένας μας την απάντηση στην αλήθεια των πραγμάτων. Τα γεγονότα βοούν και η πειθώ τους είναι ακατανίκητη και αμείλικτη!
Υπενθυμίζω πρόσφατη πρωθυπουργική δήλωση, παρήγορη και ελπιδοφόρα. “Χρειάζεται εντιμότης και ειλικρίνεια απέναντι του λαού, ο οποίος αρκετό ξεγελάστηκε από τις πολιτικές ηγεσίες” εδήλωσε μόλις πριν από λίγες μέρες (12.9.92) ο κ. πρωθυπουργός στη Θεσσαλονίκη.
Επιβεβαίωση τραγική από ομολογία επίσημη!
Οι προσδοκίες και η έκκληση
‘Οσοι λοιπόν ενστερνίζονται αυτές τις αρχές καλούνται σε συναγερμό, σε μια ειρηνική επανάστ��ση συνειδήσεων· σε μια πλατιά “συμμαχία” κοινωνικών δυνάμεων και πολιτικών τάσεων· καλούνται να δώσουν διέξοδο στην αγωνία τους και να υλοποιήσουν τους οραματισμούς τους.
Καλούνται, κυρίως, οι έντιμοι, οι υψηλόφρονες, οι γνήσιοι δημοκράτες – έξω και πέρα από κομματικές ετικέτες: σι ελληνόφρονες της Δεξιάς, οι ένθερμοι οπαδοί του κεντρώου χώρου και τα επώνυμα στελέχη της μεγάλης φιλελεύθερης δημοκρατικής παρατάξεως, οι εκφραστές του γνήσιου δημοκρατικού σοσιαλισμού, οι αφανάτιστοι ιδεολόγοι της προοδευτικής αριστεράς – όλοι όσοι οραματίζονται αλλά και ενστερνίζονται το γνήσιο δημοκρατικό ιδεώδες και έχουν την δυνατότητα να επηρεάσουν τις εξελίξεις.
Οφείλουν να δεχθούν τα μ��νύματα των καιρών και να προσφέρουν την μεγαλύτερη εθνική υπηρεσία στην πολιτική ιστορία του τόπου μας:
να συναινέσουν και να προσέλθουν σε μια πλατιά πανδημοκρατική ένωση ιδεών και προοπτικών· για να ξεκαθαρίσουν οι ελληνικοί πολιτικοί ορίζοντες και να διαλυθούν τα ιδεολογικά νεφελώματα.
Για να επανεύρει την αληθινή έκφρασή του το γνήσιοδημοκρατικό φρόνημα, να ξανανθίσει η ελπίδα και να εξαφανισθούν οι επιφυλάξεις και οι δισταγμοί.
Για να εμποδισθεί ο δικομματισμός, να παταχθεί ο φανατισμός, να αποτραπεί η πόλωση και να υπάρξει ομαλή και σωστική εξέλιξη των κοινωνικών και πολιτικών μας πραγμάτων.
Για να απαλλαγεί η χώρα από την κοινωνική αγκύλωση και τα πολιτικά αδιέξοδα! Για να παραμερισθούν τα εξτρεμιστικά άκρα και να τεθεί φραγμός ενώσεως συμπαγούς στην ανευθυνότητα και την εξαχρείωση.
Για να τεθεί και πάλι η υπευθυνότητα θεμέλιο ασάλευτο της υπάρξεώς μας και το ήθος, το ένα και μόνο, το γνήσιο ανθρώπινο ήθος, να καταστεί πηδάλιο σταθερό αλλά και μοναδικό της ζωής μας, ο “δαίμων” των πράξεών μας.
Για να περισώσουμε την ελευθερία μας και την ανθρωπιά μας και – ίσως – την δημοκρατία μας!
Είναι πλέον η έσχατη ώρα.
Το πρόβλημά μας, από ηθικό, κοινωνικό και πολιτικό, κινδυνεύει να καταστεί πρόβλημα επιβιώσεως του έθνους και διατηρήσεως της ελληνικής υποστάσεώς μας!
Η μακαριότητα, η απάθεια, η αδιαφορία και ο εφησυχασμός μπροστά στο : μουκανητό της επερχομένης θυέλλης θα είναι αληθινή προδοσία έναντι του λαού και του έθνους.
Διότι οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι και ορατοί· και αν δεν υπάρξει η σωστική λύση, απειλείται άμεσα η δημοκρατία μας.
Η χώρα βρίσκεται σε κατάσταση αμέσου ανάγκης.
Και το κακό επιτείνεται από την οικονομική δυσπραγία των ημερών μας και τις επικίνδυνες διεθνείς ανακατατάξεις εγγύς των συνόρων μας.
Απαιτείται, επομένως, καθολική πολιτική συναίνεση των κομμάτων και εγρήγορση πανεθνική των Ελλήνων.
Γι’ αυτό και πρέπει: οι μεν πολιτικοί να ενωθούν σε εθνικές αναζητήσεις και λύσεις, οι δε πολίτες να κληθούν σε μια ριζική και καθολική επανάσταση ήθους!
“Οσοι λοιπόν αισθάνονται ότι έχουν την ηθικήν δύναμιν (αντλώ και πάλιν από τον ανεξάντλητο Αλεξ. Παπαναστασίου) και τον νουν τον αναγκαίον δια να οδηγήσουν τον λαόν, ας εξέλθουν από τα χαρακώματα.
Ας εξέλθουν από τα χαρακώματα της εξυπηρετήσεως μικρών συμφερόντων, της αδιαφορίας και της ελλείψεως θάρρους, ας εξέλθουν και ας οδηγήσουν τον λαόν εις τον δρόμον της ηθικής εξυψώσεως, εις τον δρόμον της σωτηρίας του.
Ας οδηγήσουν τον λαόν εις τον δρόμον αυτόν τον ανηφορικόν.
Αυτή η Επανάστασις ημπορεί μόνον να εξασφαλίσει το μέλλον της Δημοκρατίας.
Αυτή και μόνον η λαϊκή επανάστασις, η επανάστασις εις τας ψυχάς και την θέλησιν του λαού η��πορεί να εξασφαλίσει την υπόστασιν της Ελλάδος
