To Ολοκαύτωμα του Γαρδικίου

Η σφαγή που έγινε στο Γα��δίκι στις 15 Μαρτίου 1812 είναι ελάχιστα γνωστή. Η ελληνική ιστορία μόλις που το αναφέρει. Βλέπεις στο Γαρδίκι δεν σφαγιάστηκαν Έλληνες. Οι κάτοικοι του ήταν Αρβανίτες και Τούρκοι. Ολοκαύτωμα για τους Έλληνες είναι το Μεσολόγγι και στα νεότερα χρόνια τα Καλάβρυτα. Το Γαρδίκι ήταν ένα κεφαλοχώρι της Βορείου Ηπείρου. Ο πληθυσμός του υπολογίζεται ότι ήταν γύρω στις 5.000- 6.000 Όλοι Τούρκοι και Αλβανοί. Οι Γαρδικιώτες το 1762 είχαν αιχμαλωτίσει και είχαν διαπομπεύσει τη Χάμκω και τη Χαϊνίτσα, μητέρα και αδελφή του Αλή Πασά. Από τότε είχαν περάσει 50 ολόκληρα χρόνια.Αλλά, όπως λένε, η εκδίκηση είναι ένα πιάτο που τρώγεται κρύο. Μία τέτοια προσβολή δεν μπορούσε να την αφήσει ο Αλής ατιμώρητη.Τους το φύλαγε. Με το πρόσχημα ότι είχαν συγκεντρωθεί εκεί ο πασάς της Τσαμουριάς Μουσταφάς και 60 μπέηδες, όλοι εχθροί του και συνωμοτούσαν σε βάρος του, στέλνει 15.000 στρατιώτες και πολιορκούν την κωμόπολη αυτή.Οι κάτοικοι αντιστέκονται για έναν περίπου μήνα υπερασπιζόμενοι την πόλη τους. Τα χωράφια τους, τα σπαρτά τους, τα δένδρα τους, καταστρέφοντα��.Τα ζώα τους αποδεκατίζονται.Τα 1.000 πετρόκτιστα σπίτια τους γκρεμίζονται και έτσι αναγκάζονται τελικά να παραδοθούν. Όλα τα αγόρια πάνω από 10 χρόνων, και όλοι οι άνδρες, συγκεντρώνονται στο χάνι του χωριού και ανακρίνονται προσωπικά από τον Αλή, που καθισμένος πάνω στην καρότσα του, στην πόρτα του χανιού, ρωτούσε έναν-έναν τους συλληφθέντες για την ηλικία του, τους συγγενείς του, το επάγγελμά του.{Σταθείς εις το πεζοδρόμιον προ της Πύλης διέταξεν ίνα διέλθωσιν ενώπιόν του ανά είς, και τους επιθεώρησεν ερωτών ένα έκαστον περί του ονόματος και της οικογενείας του}. Από τους ανακριθέντες ξεχωρίζονται 700-800 άτομα, όσοι ζούσαν το 1762 και οι απόγονοί τους. Όσους είχαν εγκατασταθεί στο Γαρδίκι, μετά την προσβολή που έγινε στη μάνα του και στην αδελφή του, τους άφηνε να φύγουν. Τους υπόλοιπους, τους συγκέντρωσε στην αυλή και άρχισε το μακελειό. Με το γιαταγάνι, το ντουφέκι, το τσεκούρι, τους εξοντώνει όλους μέχρις ενός. Το σύνθημα για τη σφαγή το έδωσε ο ίδιος με μια πιστολιά. Η προσέγγιση στον τόπο της εκτέλεσης απαγορεύτηκε. Τα πτώματα παρέμειναν άταφα. Οι προεστοί, ο Μουσταφά πασάς και οι μπέηδες οδηγούνται στα Γιάννενα. Κλείνονται στη φυλακή και ύστερα από ένα μήνα τους ρίχνουν από ένα βράχο, με μία πέτρα δεμένη στον λαιμό, στη λίμνη. Οι γυναίκες πάλι του χωριού, αφού πρώτα παραδόθηκαν βορά στους στρατιώτες, οδηγήθηκαν στο γειτονικό σεράι της Χαϊνίτσας, που πρόσταξε να τις κουρέψουν και να γεμίσουν με τα μαλλιά τους τα στρώματα και τα μαξιλάρια των πασάδων. Λέγεται μάλιστα και επιβεβαιώνεται ότι μετά την εξόντωση του Αλή από τα σουλτανικά στρατεύματα, βρέθηκε στο σεράι του Αλή μεταξωτό στρώμα, παραγεμισμένο με τα μαλλιά των γυναικών του Γαρδικιού.